ΔΥΪΚΟΣ ΑΡΙΘΜΟΣ, Α’*
Δυοῖν
Είμαι ή πληκτρολογούμαι;
Νίκος Ι. Τζώρτζης
Ενικός – Δυϊκός – Πληθυντικός αριθμός. Αντιγράφω από τη Wikipedia:
Ο δυϊκός είναι γραμματικός αριθμός που χρησιμοποιούν μερικές γλώσσες πέραν του ενικού και του πληθυντικού. Όταν ένα ουσιαστικό ή μια αντωνυμία εμφανίζεται σε δυϊκή μορφή, ερμηνεύεται ως αναφερόμενο σε ακριβώς δύο από τις οντότητες (αντικείμενα ή πρόσωπα) που προσδιορίζονται από το ουσιαστικό ή την αντωνυμία που ενεργούν ως ενιαία μονάδα ή από κοινού. Τα ρήματα μπορούν επίσης να έχουν δυϊκές μορφές συμφωνίας σε αυτές τις γλώσσες.
Δυϊκός αριθμός. Μια πολυτέλεια που μπορεί να προσφέρει μία γλώσσα, να υπάρχει ένας άλλος, επιπλέον γραμματικός αριθμός για να χρησιμοποιήσουμε όταν αναφερόμαστε σε ένα, δύο ή σε περισσότερα αντικείμενα. Χρησιμοποιώντας τον δυϊκό αριθμό, θα μπορούσαμε να είμαστε σαφέστεροι όταν εκφραζόμαστε, με μειονέκτημα την αύξηση της πολυπλοκότητας της γλώσσας.
Στην Μοντελοποίηση Δεδομένων, τομέα της Ανάλυσης Δεδομένων, το πιο διαδεδομένο μοντέλο που χρησιμοποιείται, προσπαθεί να συσχετίσει τις οντότητες μεταξύ τους, με σχέσεις. Οι επιτρεπτές σχέσεις μεταξύ των οντοτήτων είναι ένα-προς-ένα (π.χ. ο σύζυγος με την σύζυγο), ένα-προς-πολλά (π.χ. η μητέρα με τα παιδιά, ο καθηγητής με τους μαθητές) και πολλά-προς-πολλά (π.χ. οι φίλοι με τους φίλους).
Δεν υπάρχει δηλαδή και εδώ η πολυτέλεια του δυϊσμού, που θα μπορούσε να εξυπηρετήσει κάποιες καταστάσεις, π.χ. γονείς, που είναι δύο με παιδιά-πολλά. Χάριν απλότητας στο σχεδιασμό, οι σχέσεις δύο-προς-πολλά αναλύονται σε κάποιαν από τις παραπάνω σχέσεις. Έτσι και στη γλώσσα, η απλότητα «έφαγε» τον δυϊκό αριθμό και το δύο, με τα υπόλοιπα πολλά, εκφράζεται με τον πληθυντικό αριθμό.
Στην πραγματική ζωή, οι σχέσεις είναι παρόμοιες. Ένα-προς-ένα, ένα-προς-πολλά και πολλά-προς-πολλά, με παραδείγματα που αναφέρθηκαν παραπάνω.
Τα τελευταία χρόνια έχουν προκύψει νέοι δόκιμοι τρόποι επικοινωνίας, αλλά και συμμετοχής στον δημόσιο λόγο και ζωή, μέσω αναρτήσεων (post) και σχολιασμού (like, αντιδράσεις κλπ). Όσον αφορά αυτό, πρέπει να δεχτούμε ότι είναι ένα σαφώς διακριτό και νέο μέσο επικοινωνίας, με τους δικούς του δυναμικά διαμορφούμενους κανόνες και κώδικες.
Φυσικά, δεν υπάρχει άμεση προσωπική επαφή. Αλλά, έτσι δεν ισχύει ήδη με το τηλέφωνο, μία μορφή επικοινωνίας που έχουμε δεχτεί σαν δεδομένη; Και στην επικοινωνία με την συμβατική φωνητική κλήση, έτσι κι αλλιώς, έχουν χαθεί ένα σωρό σημαντικά στοιχεία που υπήρχαν μέχρι τότε de facto στην ανθρώπινη επικοινωνία (εκφράσεις προσώπου, χειρονομίες, στάση σώματος).
Όσον αφορά τη σχέση μεταξύ των εμπλεκομένων, σε μία φωνητική κλήση υπάρχει η σχέση ένας-προς-ένα, σύνολο δύο άτομα, που θα μπορούσαν να εκφραστούν με τον δυϊκό αριθμό. Αντίθετα, στις πλατφόρμες κοινωνικής δικτύωσης (facebook, instagram, twitter, tiktok κλπ), η σχέση που υπάρχει είναι σαφώς ένα-προς-πολλά, ο συντάκτης και οι αποδέκτες, followers ή όπως αλλιώς λέγονται ανάλογα με την πλατφόρμα. Και εκεί, φυσικά, η σχέση ένα-προς-πολλά μπορεί να αναλυθεί σε πολλές σχέσεις ένα-προς-ένα (συντάκτηςαναγνώστης), σύνολο δύο, που μπορούν να εκφραστούν με τον δυϊκό αριθμό. Χάριν απλότητας, όμως, κατά τη γνώμη μου, δε βολεύει αυτή η προσέγγιση.
Είναι προφανές ότι έχει επικρατήσει η παρουσίαση μιας ωραιοποιημένης και πιο έντονης «πραγματικότητας» στις διάφορες πλατφόρμες κοινωνικής δικτύωσης. Στα μέσα παρουσιάζεται μια διαφοροποιημένη και βελτιωμένη version του εαυτού μας, γεγονός που έχει δημιουργήσει έντονη συζήτηση και αντιπαραθέσεις. Επ’ αυτού του θέματος, ομολογώ ότι έχω έντονες σκέψεις και επιφυλάξεις και σίγουρα όχι μία αποκρυσταλλωμένη άποψη. Αλλά θέτω το ερώτημα: Ποιος από όλους εμάς δεν χαμογελάει στις φωτογραφίες;
ΔΥΪΚΟΣ ΑΡΙΘΜΟΣ, B’
(fb)
Ἑκάτερος
Μπαίνω να σε βρω,
πλήκτρο το πλήκτρο.
Είσαι πάντα εκεί
και με περιμένεις,
μ’ αντί να μπω εγώ,
πληκτρολογώ εμένα.
Απλώνεις το χέρι
και μ’ ένα κάποιο like,
βάζεις το δάχτυλο
εις τον τύπον των ήλων
κι αγγίζεις εμένα,
νομίζοντας πως είμαι εγώ.
Νίκος Ι. Τζώρτζης
*Τα ποιήματα: Δυϊκός αριθμός, Α’ και Δυϊκός αριθμός, Β΄του Νίκου Ι. Τζώρτζη αναρτήθηκαν στη σελίδα σας στις 20.07.2022
Βιογραφικό Σημείωμα
Ο Κωστής Παπαδάκης γεννήθηκε το 1972 στο Ρέθυμνο. Το 1977 μετακόμισε στον Άγιο Νικόλαο όπου ζει μέχρι και σήμερα. Είναι απόφοιτος της σχολής Ηλεκτρονικών Μηχανικών & Μηχανικών Υπολογιστών του Πολυτεχνείου Κρήτης και εργάζεται σαν εκπαιδευτικός. Είναι παντρεμένος με την Πόπη και έχει δύο γιούς, τον Γιώργο και τον Ηλία. Είναι επί σειρά ετών στο ΔΣ της Κινηματογραφικής Λέσχης της πόλης του, ασχολείται με τον αθλητισμό, παίζει μουσική, συμμετέχει σε θεατρικές παραστάσεις και γενικώς κάνει καλλιτεχνικές «τρέλες»…
