Ηλίας Χ. Παπαδημητρακόπουλος
Ο Γενικός Αρχειοθέτης
Σελίδες: 128 • Σχήμα: 11,7 x 19,7 εκ. • ISBN: 978-618-5461-44-7 • Τιμή: 10,50 €
ΜΕ ΤΑ ΜΙΚΡΑ ΤΟΥ ΑΦΗΓΗΜΑΤΑ, ο συγγραφέας τείνει να αναπλάσει έναν κόσμο οριστικά χαμένο και γι᾽ αυτό ίσως βαθιά νοσταλγημένο. Είναι ο κόσμος της εφηβείας του, με τους τοπικούς και χρονικούς προσδιορισμούς του, που του προσδίδουν το ιδιάζον χρώμα του. Η μικρή επαρχιακή γενέτειρα, με τους μυροβόλους κήπους της και τους συγκινητικά γλαφυρούς χαρακτήρες της, στα χρόνια του πολέμου και της Κατοχής, ή λίγο πριν λίγο μετά. Όταν, με δυο λόγια, ο συγγραφέας, γεννημένος στον Πύργο της Ηλείας το 1930, ήταν παιδί, έφηβος, νέος. Ο συγγραφέας δεν κάνει τίποτε για να αποκρύψει το αυτοβιογραφικό στοιχείο των ιστοριών του – για να παραπλανήσει, ενδεχομένως, τον αναγνώστη του εις ό,τι αφορά στο επινοημένο. […] Το συγγραφικό εγώ, χωρίς να παρεμβαίνει ανοιχτά μέσα στη διήγηση, μεταγγίζει στη ματιά του αφηγητή τη δική του πείρα ζωής, ακόμη και τη φθορά του. Και από αυτή τη δυσδιάκριτη σύγκλιση των οπτικών γωνιών, κατά τη γνώμη μου, προκύπτει ο χαρακτηριστικός τόνος των διηγήσεων του Η.Χ. Παπαδημητρακόπουλου, ένα κράμα τρυφερότητας και ειρωνείας, δραματικότητας και χιούμορ, εξωραϊστικού λυρισμού και διακριτικά κριτικής στάσης […].
ΣΠΥΡΟΣ ΤΣΑΚΝΙΑΣ
*
Η διαύγεια στην έκφραση και η σαφήνεια στην πλοκή, μαζί με την προσήλωση του πεζογράφου στη φαινομενική λεπτομέρεια, τον τοποθετούν στο μινιμαλιστικό ρεύμα.
ΕΛΙΣΑΒΕΤ ΚΟΤΖΙΑ
*
Ας δοκιμάσουμε, ωστόσο, να πάμε πέρα από την έντονη δροσιά και τη χάρη την οποία αποπνέουν ως εδώ τα κομμάτια του συγγραφέα, χωρίς μολοντούτο να βάλουμε στην άκρη και τον συχνά μελαγχολικό ή πεσιμιστικό τους τόνο, κι ας ψάξουμε τις βαθύτερες, υπόγειες λειτουργίες τους. […] Εν πρώτοις να δούμε τη μονίμως αποδραματοποιημένη ή αντιδραματική στάση του: όσο δυσκολότερες είναι οι καταστάσεις οι οποίες τον απασχολούν, τόσο περισσότερο μειώνεται η συναισθηματική θερμοκρασία της αντιμετώπισής τους – με πρόδηλο αποτέλεσμα την έμμεση, αλλά πολύ δραστική επίταση της σημασίας τους. Το δεύτερο στοιχείο στο οποίο οφείλουμε να σταθούμε, καθώς προχωρούμε, είναι το τέχνασμα της παρέλκυσης της προσοχής του αναγνώστη. Ο Παπαδημητρακόπουλος στρέφει πολλές φορές την αφήγηση στα επουσιώδη των ιστοριών του, αφήνοντας την ουσία να τεκμαίρεται μόνο δια της πλαγίας – λύση η οποία υποδεικνύει εντελέστερα την εκάστοτε μυστική του συνθήκη: το υπαρξιακό άγχος, την αγωνία του θανάτου ή την πικρή συναίσθηση μιας ανέκκλητης φθοράς. Ας μην παραλείψουμε και ένα άλλο χαρακτηριστικό: τη διακριτική ειρωνεία και τον λεπτό αυτο-χλευασμό μέσω των οποίων ο Παπαδημητρακόπουλος χειρίζεται το σύνολο της θεματολογίας του, χωρίς να της επιτρέπει να χαλαρώσει, να βαλτώσει ή να σκουριάσει ούτε στιγμή.
ΒΑΓΓΕΛΗΣ ΧΑΤΖΗΒΑΣΙΛΕΙΟΥ
*
Ο Παπαδημητρακόπουλος γράφει μικρά αφηγήματα στη διάσταση μινιατούρας, σκαλισμένα και λεπτουργημένα με τις αντίστοιχες χειροποίητες τεχνικές. […] Διαχρονικά πιστός στη μικρή φόρμα και τη γραφή ως παίγνιο υπαινιγμών, ο συγγραφέας σε κάθε του αφήγημα στήνει ένα παιχνίδι που επιδιώκει την ενεργητικότητα του αναγνώστη. […] Ο συγγραφέας παρασύρει, σχεδόν παγιδεύει και χειραγωγεί τον αναγνώστη, απογειώνοντάς τον. Ταχυδακτυλουργός ή ζογκλέρ του στιγμιότυπου και της μικρής κλίμακας, παραπλανά έντεχνα και κομψά τον αναγνώστη με την επιφάνεια των ιστοριών του. Άλλα του δείχνει, για να του αποκαλύψει τελικά άλλα και να τον κατευθύνει έμμεσα και από λοξούς δρόμους στον πυρήνα της συγκίνησης. Ο τρόπος που δομεί τον αφηγηματικό του λόγο αφήνει το νόημα να αιωρείται, σαν να μην ξέρεις πού πρόκειται να το πάει και αν πρέπει να σταθείς στην κυριολεξία της ιστορίας ή στη μεταφορά και τον συμβολισμό που υφέρπουν διακριτικά.
ΚΩΣΤΑΣ ΚΑΡΑΒΙΔΑΣ
ΠΗΓΕΣ
• Σπύρος Τσακνιάς, «Ηλίας Χ. Παπαδημητρακόπουλος: παρουσίαση, ανθολόγηση», Η μεταπολεμική πεζογραφία. Από τον πόλεμο του ᾽40 ως τη δικτατορία του ᾽67, τόμ. ΣΤ´, εκδ. Σοκόλη 1988, σ. 154-193: 156-157.
• Ελισάβετ Κοτζιά, Ελληνικὴ πεζογραφία 1974-2010. Το μέτρο και τα σταθμά, Πόλις 2020, σ. 429.
• Βαγγέλης Χατζηβασιλείου, «Από την αυτοβιογραφική μνήμη στη γλώσσα του ονείρου και στην τοπιογραφική εικόνα», Σελίδες για τον Ηλία Χ. Παπαδημητρακόπουλο, περ. Οροπέδιο, τχ. 3, καλοκαίρι 2007. (Πρβλ. και Η κίνηση του εκκρεμούς. Άτομο και κοινωνία στη νεότερη ελληνική πεζογραφία: 1974-2017, Πόλις 2018, σ. 153-159.)
• Κώστας Καραβίδας, «Ένας ταχυδακτυλουργός-τεχνίτης της γραφής», εφημ. Η Εποχή.
*
Από την Κίχλη θα κυκλοφορήσουν σε νέες εκδόσεις το σύνολο των διηγημάτων και το μεγαλύτερο μέρος των δοκιμίων του Ηλία Χ. Παπαδημητρακόπουλου. Οι συλλογές διηγημάτων θα εκδοθούν αυτοτελώς και κατά χρονολογική σειρά.
