Η σιωπηρή,
λαϊκή ιστορία
Διαθέτει την
Δική της
προπαίδεια
Καζαμίας,
έντυπο ντυμένο
τον λευκό μανδύα
μιας λαϊκής αθωότητας
Τον συνάντησα πρώτη φορά μες στους σωρούς των αποσυρμένων πραγμάτων. Ο χρόνος είχε τσακίσει τις σελίδες του, όμως ο ανύπαρκτος αστρονόμος συνέχιζε να πλέκει το εγκώμιο της τύχης αυτού του κόσμου. Βυθισμένος μες στην παρατήρηση, ποιος ξέρει πόσα χρόνια, ο μάγος διάβαζε τα σημάδια και ας γνώριζε πως η μοίρα του ήταν από την αρχή σφραγισμένη. Ίσως μια ανάγκη που μας διαφεύγει να έπλασε αυτόν τον Casamia που τακτοποιεί το μέλλον μας με ημερομηνίες, συνήθειες, παράξενους αστερισμούς, παροιμίες, σκωπτικά, μικρές βιογραφίες. Είναι ακόμη εγχειρίδιο αγροτικής καλλιέργειας, φροντίζοντας τις λεπτές αναφορές πάνω στην συνήθεια του φυτού. Τον φαντάζομαι ντυμένο τον μανδύα του, στο βάθος μιας παγωμένης αίθουσας κάπου στην Ρώμη, ανακατωμένος με εκείνα που έρχονται και όσα πέρασαν και πάνε. Το κερί φέγγει τις λέξεις που μιλούν για μας, η ζωή του είναι αφιερωμένη σε αυτόν τον σκοπό. Τα μικρά και τα μεγάλα, οι αδιάφοροι ρυθμοί που ζουν έξω από την αίσθησή μας, το διάβασμα των συμβόλων και του νερού, το λάλον ύδωρ, χίλιοι, τελευταίοι χρησμοί από αυτό το φορητό μνημείο μαντικής και οιωνοσκοπίας. Αυτός ο τύπος μοιάζει με κάποιον που δεν δίνει δεκάρα για την νέα αντικειμενικότητα στολίζοντας τον καιρό με το απαράμιλλο στυλ του. Τα μαθηματικά του τον βοηθούν να συλλογίζεται πάνω σε μορφές εσφαλμένες. Η αλήθεια είναι πως από τα χείλη του κρέμονται τα πλήθη με το μελαγχολικό τους πεπρωμένο.
Όλα όσα γλιτώσουν το σάρωμα από την εικόνα και την πληροφορία επιβιώνουν πάνω σε χαρτί δεύτερης ποιότητας. Πρόκειται για άχρηστες πληροφορίες που δεν αξίζουν μια θέση στον ηλεκτρονικό μας κόσμο. Τα Αλμανάκ που μετρούν αντίστροφα τον χρόνο τραβώντας κατά την μνήμη, μιλούν για σπορ, σειρές ολόκληρες από βολές μπέιζμπολ και στατιστικές ριμπάουντ ανά παίκτη και ανά θέση, θέ μου τι ευχαρίστηση αυτός ο δαίμονας, τι λίγη σχέση που έχει με την ατμόσφαιρα του δικού μας, σχεδόν μεταφυσικού Καζαμία.
Αυτό το σήμα κατατεθέν του λαϊκού, περιοδικού τύπου αγκαλιάζεται με την στοργή ενός πολύτιμου υλικού που μιλά για ζητήματα καθημερινά με τον μονοσήμαντο τρόπο της καρδιάς. Ο καιρός που φροντίζουν τα αμπέλια έτσι ώστε εκείνα να γίνουν γελαστά, ζωηρά δενδρύλλια όσο μετρά το μάτι σου, οι άγιοι των ημερών, η παλαιά ιστορία, ένας μύθος του Αισώπου συμπτυγμένος ως την έκταση της λεζάντας. Παντού μαύρο μελάνι, σε αυτές τις σελίδες τίποτε δεν γυαλίζει. Εδώ μέσα παίζονται σκηνές από το δράμα του χρόνου που στοιβάζεται και στοιβάζεται, ώσπου να γίνει ο καθεδρικός του παλιού κιόλας καιρού μας.
Ο Καζαμίας διαθέτει μερικά σκόρπια ποιήματα, περισσότερο δίστιχα ή τρίστιχα, προικισμένα από την ειρωνεία της κοινωνικής ζωής και των εξειδικεύσεών της. Είναι κεφάτος και στις σελίδες του κάτι θα βρεις από την παράλληλη, μικρή ζωή που παλεύει να επικρατήσει του ολοκληρωτικού χάλυβα. Και μια το θέμα πια δεν είναι άλλο από το αίσθημα εκεί έξω, ο Καζαμίας του ελληνικού περιπτέρου που ξεθωριάζει σε κάποιο ράφι, ευρισκόμενος στην λησμονιά του διαθέτει το ταλέντο της αιωνιότητας. Όλα εκείνα που αραδιάζει στις μαγικές του σελίδες, σημαίνουν τελετές και αντιλήψεις βγαλμένες από το πολύ υλικό της ζωής. Την ώρα που το δίλημμα μαίνεται φλεγόμενο ο κίνδυνος είναι η απώλεια αυτών των μικρών πραγμάτων που λευκαίνονται αμείωτα από το καμίνι της θρυλούμενης πολιτείας. Αυτά σώζει το εκλεκτό έντυπο που κέρδισε το εικονογραφώντας την ζωή όπως ποτέ δεν θα μπορέσουμε πια να αντικρίσουμε.
Αν λοιπόν σε κούρασε αυτός ο τακτοποιημένος κόσμος και αν η λογική σου πιάνει πάτο, αν γυρεύεις ένα ελάχιστο μερίδιο φαντασίας, αν η άμπελος με τις ιδιοτροπίες της σου κεντρίζει το ενδιαφέρον, αν στα βιβλία γυρεύεις σίγουρο ρεαλισμό με όλη την ποίηση του κόσμου εφοδιασμένο τότε ο Καζαμίας φαντάζει το καταλληλότερο έντυπο. Τι γοητεία και τι αίσθηση απλής ζωής σε αυτήν την αχαλίνωτη παρέλαση της αθωότητας. Ο ανύπαρκτος αστρονόμος γνωρίζει καλά πως μόνον οι θεοί μπορούν να υφάνουν την μοίρα, να καθορίσουν τις συμφορές, το φορτίο της ζωής. Όλα τα βλέπει στην γυάλινη σφαίρα του, πότε σε μια εκλαϊκευμένη εκδοχή του Ιερώνυμου Μπος και άλλοτε με την παιχνιδιάρικη αφέλεια της αιρετικής προφορικότητας του Μποστ. Με άλλα λόγια, η θρησκεία της αβεβαιότητας καλά κρατεί.
Δυο που περνούν από το στενό συζητούν. Σκοτώνουν τον χρόνο τους είναι ολοφάνερο. Μα το πράττουν με τον ιδιοφυέστερο τρόπο και κάπως έτσι η κατά τ΄άλλα αδιάφορη συγκυρία, προχωρεί την σκέψη μου.
«Αυτόν τον μήνα ψαλιδίζουν τα νεαρά βλαστάρια, σε δέκα μέρες να ρίξεις την πρώτη στρώση θειάφι, ο πατέρας της τυπογραφίας πέθανε μια τέτοια μέρα σαν σήμερα, ο κόσμος περνά στην σφαίρα του τοξότη και θα μείνει εκεί για δεκάδες χρόνια, μαρτυρολόγιο, Συμεών, η συνταγή της μέρας, νηστίσιμο, μια προσευχή για τα παιδιά, ένα καλαμπούρι, δυο τρεις παράξενες ειδήσεις από τον κόσμο, ο μεγάλος αργαλειός, το ροδάνι που χτυπά στο φόντο σημαδοτώντας μια ολόκληρη τελετή που ΄ρχεται και φεύγει σαν κύμα. Ο Καζαμίας είναι ένα έντυπο κλασσικό, καθένας που πιάνει στα χέρια του το περιοδικό, καταθέτει μια αφοσίωση που σε κανένα άλλο είδος λογοτεχνικής παραγωγής δεν αποδίδεται. Κλασσικό είναι ακόμη επειδή αφηγείται την βιογραφία του κόσμου με τον μοιραίο και αποφασιστικό τρόπο που ο άνθρωπος του σήμερα κουβαλά κάθε μορφή του χθες.
Ο άλλος τον κοίταξε με ειρωνεία, συνδυασμένη με απέχθεια για κάθε προσπάθεια αντίρρησης. Αυτές οι δουλειές δεν σηκώνουν συζήτηση. Καθένας που πιστεύει τέτοια πράγματα είναι πλάσμα άξιο της τύχης του. Να, για παράδειγμα, καινούριες συναντήσεις, έτσι λέει το άστρο μου μα πες μου, αν έχεις δει ψυχή στα μέρη μας, εδώ και μέρες. Ο άλλος έδειξε την συγκατάθεσή του, όλα τα ένιωθε παρόμοια μα είχε επιλέξει να αφήσει για μια άλλη ώρα το μυστήριο. Το΄χε κρατήσει ανέγγιχτο, για την ακρίβεια αυτό είχε κάνει. Λοιπόν, βλέπεις κανέναν εδώ γύρω;
Και τότε έγινε εκείνο που σπάνια συμβαίνει. Η ερμηνεία του ονείρου και η θέση των άστρων επιβεβαίωσαν την δυναμική τους. Ένα κορίτσι είκοσι χρόνων φάνηκε, φορτωμένο με καβαλέτα και ρολά χαρτί, με χέρια σπαρμένα ωραίες γραμμές και ξεραμένο χρώμα. Ρώτησε για το διαμερισματάκι του φίλου, έπειτα του έκανε ένα κοπλιμάν (sic) για τους τρόπους του, εξόχως τολμηρό για τα γούστα της εποχής μα όχι εντελώς ασύμβατο με την ελευθεροστομία της νιότης. Σύντομα όλα τούτα θα γίνουν σκόνη μες στον καθημερινό αγώνα. Ωστόσο το κορίτσι φαινόταν καταγοητευμένο και ο Καζαμίας σάλευε μες στον άνεμο που ξεσηκώθηκε απρόσμενα, ξεφυλλίζοντας δήθεν αδιάφορα την υπόθεση χρόνος.»
Συλλογίστηκα μεμιάς τις ψευδείς ειδήσεις και την αναγωγή τους στο φτηνό χαρτί εφημερίδας του Καζαμία. Δεν έδωσα περισσότερη σημασία σε εκείνους τους περαστικούς. Ωστόσο γρήγορα μετάνιωσα γι΄αυτόν μου τον συλλογισμό, μια και τούτο το διαχρονικό έντυπο που με σιωπή και με συνέχεια κατέκτησε την ντόπια συνείδηση τάχθηκε από την πρώτη στιγμή στο πλευρό της αβεβαιότητας που συνοδεύει τα όνειρα, τις ιπποδρομίες, την καλλιέργεια της αμπέλου. Με άλλα λόγια δίχως λόγο φοβήθηκα, μια και ο Καζαμίας στέκει πάντα από την πλευρά του μέλλοντος.
Απόστολος Θηβαίος
