Ράινερ Μαρία Ρίλκε | Η σοφία του Ρίλκε


ΓΙΑ ΤΟΝ ΒΙΟ ΚΑΙ ΤΟ ΖΗΝ

Ζούμε τόσο άσχημα επειδή καταφθάνουμε στο παρόν πάντοτε ανέτοιμοι, ανίκανοι και πολυδιασπασμένοι.

Πόσο εγκαταλειμμένοι μπορεί να είμαστε κάποιες στιγμές, πόσο το αν θα αντέξουμε τους εαυτούς μας εξαρτάται από τη λιγοστή ενδοτικότητα των πραγμάτων, κι όταν αυτά ξάφνου δεν μας αποδέχονται και δεν μας προάγουν, απομένουμε τότε έτσι, εκεί, μες στο κακόμοιρο το σώμα μας, απομονωμένοι. Είναι όπως όταν ήμασταν παιδιά κι «εκείνοι» θύμωναν μαζί μας κι έκαναν πως δεν μας έβλεπαν. Τότε τα πράγματα μας γύριζαν κι αυτά την πλάτη κι ακολουθούσε μια μικρή στιγμή ανυπαρξίας, που προχωρούσε σιγά-σιγά ως την καρδία και την τύλιγε από παντού. Κατάσταση ανάγκης. Διότι τι είναι περισσότερο υπαρκτό από τούτη την καρδία που εντός της εναλλάσσεται στα μάτια μας ο κόσμος, ως «αντικείμενο» και ως «εγώ», ως εσώτερον και ως έναντι, ως πράγμα ποθητό και πράγμα που μας διαπερνά – και που οι χτύποι της συντονίζονται ίσως κάποτε με, ένας Θεός ξέρει ποιούς, αέναους συμπαντικούς αριθμούς… (ίσως κατά σύμπτωση).

Σελίδες 105,106.

*

ΓΙΑ ΤΗ ΣΥΝΥΠΑΡΞΗ

Τίποτε δεν εγκλωβίζει τους ανθρώπους σε μια πλάνη όσο η καθημερινής επανάληψη της πλάνης αυτής. Κι άραγε πόσοι άνθρωποι, δεμένοι ο ένας στον άλλο σε μια μοίρα που κατέληξε άκαμπτη και σκληρή, δεν θα είχαν μέσω μικρών, καθαρών χωρισμών καταφέρει να διασφαλίσουν για τον εαυτό τους το ρυθμό εκείνο που, απ’ τη μια μεταβολή στην άλλη, θα διατηρούσε ανεξάντλητη τη μυστηριώδη κινητικότητα της καρδίας τους στη μύχια εγγύτητα του εσωτερικού τους σύμπαντος.

Σελίδα 138.

 

*

ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΡΓΑΣΙΑ

Και βέβαια ξέρετε πως [στην ποίηση] ό,τι μοιάζει ανηλεές κι αδυσώπητο οφείλει να υπάρχει για χάρη του επιθυμητού, ενώ η ομορφιά αδυνατίζει και μειώνεται όταν την αναζητούμε μόνο σε ό,τι μας είναι ευχάριστο˙ εκεί αναπαύεται μόνο προσωρινά˙ μένει ωστόσο να αγρυπνά μέσα σε κάθε πράγμα και κλειδαμπαρώνεται και εμφανίζεται μόνο σε όποιον την πιστεύει παντού και δεν κάνει βήμα χωρίς να την επικαλεστεί επίμονα.

Σελίδα 168.

 

*

ΓΙΑ ΤΙΣ ΔΥΣΚΟΛΙΕΣ ΚΑΙ ΤΙΣ ΑΝΤΙΞΟΟΤΗΤΕΣ

Σε πιάνει απελπισία όταν βλέπεις σε τι είδους πράγματα καταφεύγει ο άνθρωπος, αποπροσανατολισμένος και αμήχανος μέσα στην περιέργεια που νιώθει για τον εαυτό του. Πόσο μάλλον που όλες οι πηγές μας τροφοδοτούνται από τούτη την άγνοια του εαυτού μας.

Σελίδα 176.

 

*

ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΑΙΔΙΚΗ ΗΛΙΚΙΑ ΚΑΙ ΤΗΝ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ

Το να έχεις παιδική ηλικία σημαίνει να ζεις χίλιες ζωές πριν απ’ τη μία.

Σελίδα 190.

*

Αχ μακάρι οι γονείς μας να γεννιόνταν μαζί μας, πόσα πισωγυρίσματα και πόσες πίκρες θα γλιτώναμε. Μα γονείς και παιδιά δεν μπορούν παρά να περπατούν αδιάκοπα ο ένας πλάι στον άλλο, ποτέ μαζί, βαθιά τάφρος τους χωρίζει, πάνω απ’ την οποία μπορούν κάπου-κάπου να περάσουν λίγη αγάπη ο ένας στον άλλο.

Σελίδα 192.

 

*

ΓΙΑ ΤΗ ΦΥΣΗ

Είναι δύσκολο να ζει κανείς σ’ αυτό τον κόσμο, καθώς δεν υπάρχει αρκετή αγάπη μεταξύ φύσης και ανθρώπου ούτε μεταξύ ανθρώπου και Θεού. Ο άνθρωπος δεν οφείλει ν’ αγαπά ούτε τη φύση ούτε το Θεό – οφείλει ωστόσο να συμπεριφέρεται απέναντί του όπως κι εκείνη.

Σελίδα 201.

 

*

ΓΙΑ ΤΗ ΜΟΝΑΞΙΑ

Τέχνη δεν είναι να καθιστάς τον εαυτό σου κατανοητό, αλλά το να κατανοήσεις τον εαυτό σου – επιτακτικά. Όσο πιο κοντά ερχόμαστε στις πιο προσωπικές και μύχιες σκέψεις και φαντασιώσεις μας (οράματα), τόσο πιο πολλά έχουμε επιτύχει, έστω κι αν κανείς άλλο δεν είναι σε θέση να το κατανοήσει.

Σελίδα 217.

 

*

ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΣΘΕΝΕΙΑ ΚΑΙ ΤΗΝ ΑΝΑΡΡΩΣΗ

Πόσο επικίνδυνη και αμείλικτη είναι η ζωή, ως την τελευταία στιγμή˙ πλάσμα για τα καλά εξημερωμένο, κρύβει όμως μέσα της τόσες ακόρεστες δυνάμεις, που την απειλούν σαν άγρια ζώα.

Σελίδα 228.

 

*

ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΠΩΛΕΙΑ ΚΑΙ ΤΟ ΘΑΝΑΤΟ

Τίποτε δεν μας έχει ανατεθεί τόσο απόλυτα όσο η καθημερινή εκμάθηση του θανάτου, οι γνώσεις μας όμως γύρω από το θάνατο δεν εμπλουτίζονται εάν απαρνηθούμε τη ζωή˙ μονάχα εάν κατακτήσουμε και γευτούμε τον ώριμο καρπό του εδώ, διαχέεται μέσα μας η απερίγραπτη γεύση του.

Σελίδα 260.

 

*

ΓΙΑ ΤΗ ΓΛΩΣΣΑ

Τρομάζει κανείς όταν αναλογίζεται πόσα πράγματα μπορούν να φτιαχτούν και να γκρεμιστούν με τις λέξεις. Είναι τόσο απομακρυσμένες από μας, παγιδευμένες μες την αιώνια ανακρίβειά τους, αδιάφορες απέναντι στις πιο επείγουσες ανάγκες μας˙ τραβιούνται απότομα τη στιγμή που τις αγγίζουμε. Γιατί έχουν τη ζωή τους κι εμείς τη δική μας.

Σελίδα 278.

 

*

ΓΙΑ ΤΗΝ ΤΕΧΝΗ

Την ελευθερία θα πρέπει να την συστήνουμε μόνο σε όποιον ξέρει τι θα πει απεριόριστη ευθύνη. Δεν υπάρχουν πια εγγράψιμοι κανόνες στο καλλιτεχνικό υπόβαθρο, έρχονται όμως στιγμές μιας ξεκάθαρης νομοθεσίας γι’ αυτόν που, υπό μια ύστατη έννοια, θέλει να υπαχθεί σ’ αυτήν.

Σελίδα 304.

 

*

ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΙΣΤΗ

Κάθε είδος αγάπης είναι για μένα κόπος, επίδοση, εξάντληση. Μονάχα η αγάπη προς το Θεό μού φαίνεται κάπως πιο εύκολη, διότι αγαπώ το Θεό σημαίνει εισέρχομαι, βαδίζω, στέκομαι, αναπαύομαι και πάντοτε βρίσκομαι μες στην αγάπη του Θεού.

Σελίδα 342.  

 

*

ΓΙΑ ΤΗΝ ΚΑΛΟΣΥΝΗ ΚΑΙ ΤΗΝ ΗΘΙΚΟΤΗΤΑ

Τίποτε δεν δυσκολεύει περισσότερο την παροχή βοήθειας απ’ την πρόθεσή μας να την παράσχουμε.

Σελίδα 355.

 

*

ΓΙΑ ΤΟΝ ΕΡΩΤΑ

Τι μεγαλείο αδυσώπητο, αλλά και πόσο τρομερό είναι να ανάβεις στον άλλο τη φλόγα του έρωτα, τι πυρκαγιά, τι καταστροφή, τι καταβαράθρωση! Βέβαια το να φλέγεσαι εσύ ο ίδιος, αν το μπορείς, αυτό αξίζει και τη ζωή και το θάνατο.

Σελίδα 388.

 

Ράινερ Μαρία Ρίλκε - Η σοφία του Ρίλκε – Πατάκης, 2009
Μετάφραση: Αλεξάνδρα Νικολακοπούλου