*Θάνατος είσαι;

[η πραγματικότητα
Της ομορφιάς
Στέκει κοντά
Σε εκείνη
Του θανάτου]

«Το θανάσιμο Πάθος»
Δημήτρης Καπετανάκης

Τραγούδια αφοσιωμένα στην τσιγγάνικη ζωή, τους αρχαγγέλους
και τους πλάνητες, στα λόγια που κουβαλούν μια ιδέα από αύρα ρωμαϊκή,
την φτήνια της απλής ζωής και ένα νεύμα προς τον ουρανό
που συνηθίζουν να κάνουν τα παιδιά της Κόρδοβα
Τραγούδια που επαληθεύουν δεκαετίες μετά
Μια ανίκητη και πνευματικότερη,
Ιβηρική ψυχή.


Ο Φεντερίκο Γκαρθία Λόρκα πέθανε με μια πισώπλατη σφαίρα. Όπως οι άνδρες που γαλουχήθηκαν στο τουφεκίδι της πλατείας του Μαγιού ή πάνω στην μέθοδο του φιλιού. Οι μολυβένιοι στρατιώτες, καμωμένοι σαν σκιές του Τζιακομέτι μες στην ειρήνη της ανδαλουσιανής νύχτας έκαναν την δουλειά τους. Και άφησαν τον κόσμο δίχως όνομα, σαν ένα από τα έργα του σπουδαίου, Ισπανού δημιουργού που χρόνια πριν τον θάνατο του δικτάτορα Φράνκο σφράγισε το τέλος της πιο δραματικής ιστορίας για τους Ίβηρες. Η σωρός του χαμένη και η ψυχή του σωσμένη μες στους ελαιώνες και τα λιακωτά της Σεβίλλης. Προτού χαθεί αφήνει τα πιο εξαίσια δείγματα του ταλέντου του. Οδηγεί το μπουλούκι του από πολιτεία σε πολιτεία, χρησιμοποιεί την φόρμα της απλής, λιτής ζωής που μοιάζει θαύμα και όμως. Η τέχνη του Λόρκα δεν αφορά μια άκαμπτη πρωτοπορία. Το ντουέντε, ο έρωτας και ο θάνατος, η ανθρώπινη συναλλαγή και τ΄αντίθετό της, εκείνη η φριχτή μοναξιά σημαδεύουν το έργο του. Αν μπορούσε κανείς να συνοψίζει τον Λόρκα θα έπρεπε να γυρέψει ένα επίγραμμα, ωραίο, σκαλιστό μες στα περιβόλια της Ανδαλουσίας. Πλάι του θα έπρεπε να παρατάξει όλα τα θαύματα αυτού του κόσμου. Οι στίχοι του κάνουν τον κόσμο να σαλεύει και εμπρός στο αίσθημά του υποκλίνονται. Εμπρός στα δάκρυα των αγαπημένων που είναι δυο λογιών, ένα των πονεμένων, το άλλο στην συνάντηση των πολυαγαπημένων, καθώς τραγουδά η αιώνια Αρετούσα μες στην καρδιά της καντάτας της.

«Το τρόπαιο
Το πήρε

Για πάντα
Η ζωή»

Ο Φεντερίκο Γκαρθία Λόρκα μεταλαβαίνει την ζωή μες στα έργα του. Αφήνει τα σταρένια κορίτσια που είναι μοιραίο να πεθάνουν από έρωτα επειδή γεννήθηκαν στην καρδιά κάποιου καλοκαιριού ή έχουν φωνή ομορφότερη από του βασιλιά. Όλα τα αποχαιρετά και όλα τα αγαπά με τον αντρίκιο, τον ανόθευτο τρόπο της λαϊκής ποίησης. Αυτής που γράφεται σελίδα την σελίδα, λέξη προς λέξη και στοιχείο προς στοιχείο, που αρνείται την αστικοποίηση και κρατάει ζωντανό τον αυθορμητισμό της. Ο σπουδαίος αυτός ποιητής που έπεσε θύμα ενός αδυσώπητου καθεστώτος χρηματοδοτεί σήμερα το θέατρο και την ποίηση.
Και τα
Χαμόγελα χαμομηλιού

Ο τραγικός αισθησιασμός που αναβλύζει μέσα από το έργο του συνιστά το καλύτερο κομμάτι της ζωής. Εκείνο που δεν πρόκειται ποτέ να του πάρει.κανείς. Ο Λόρκα κρατάει εντός του το σύνθημά της, το ηρωικό πένθος του θανάτου που σαρώνει σαν άγριος ζάης τις βιογραφίες μας. Μικρές συμφωνίες με λαϊκές αναγωγές και ερωτικά, αιματόβρεχτα φινάλε, ο έρωτας που χτυπά το διαπασών ετούτου εδώ του κόσμου καθορίζουν και επιστρέφουν σημασίες διαχρονικά στο έργο του σπουδαίου, Ισπανού ποιητή.
Τριγύρω
Στην Γκραθαλέμα

Απόψε τον θυμάμαι ανάμεσα στα περιβόλια της πατρίδας του, να αποδέχεται την σκοπιά του κόσμου, να την διορθώνει, να την αντιμάχεται, να αποκαθιστά κάθε χαμένο δεσμό της ψυχής με τ΄ορατό και το άρρητο. Δεν τον φοβίζουν οι γκρεμοί που γράφουν τις σελίδες της ιστορίας, μήτε η υγεία εκείνου που καταστράφηκε από μια ναπολιτάνικη αγάπη. Τα κορίτσια του Λόρκα τριγυρνούν ξυπόλητα μες στα αρχαία νεκροταφεία της Πάτρας, της Σεβίλιας, της Κόρδοβα, του Κεραμικού. Έχουν μάτια που συντρίβουν τις ζωές, μάτια περίστροφα που πυροβολούν τις καρδιές. Και δεν είναι οι άγριες κιθάρες που πλησιάζουν, είναι προφητείες και τα χορωδιακά της άγριας νύχτας, με τ΄άρωμα του πορτοκαλιού, με το βήμα του ποιήματος που πλησιάζει, με το ιώδιο που σταλάζει το λουλούδι του πιο ωραίου θανάτου. Έρωτας σκληρός πάνω στο σταυροδρόμι που κινά για την Πουέντα Χενίλ, την ώρα που όλα ριγούν και πάνε με τα πανιά τους ανοιγμένα. Ως την Πουέντα Χενίλ του χάρτη και του παραμυθιού. Μες στην καρδιά του Φεντερίκο Γκαρθία Λόρκα που την συνθέτουν σήμερα χαρακτήρες εμβληματικοί του παγκόσμιου, θεατρικού αναλογίου, καίνε χειροπιαστές ακόμη, οι νύχτες του πυρετού.

Μια φορά
Και έναν καιρό

Αυτήν την ιστορία
Λένε

Ξανά και ξανά»
*Στίχος του Μαλαρμέ

 

Α.Θ