Η φωνή της Debbie, η πτώση του Τείχους, η επέλαση των Ταλιμπάν, οι φωτιές που σιγοκαίνε, η τζαζ που πετάει τριγύρω στο δωμάτιο, ένα φιλί στο στόμα, σημεία ελέγχου με αμερικάνικα ονόματα. Charlie, τι ειρωνεία. Και κάπου εκεί, το τεύχος των εκδόσεων στο Περιθώριο με τίτλο Το Τείχος είναι στο Μυαλό (Τους) σημαδεύουν αυτήν την αυγουστιάτικη νύχτα που δικαιωματικά τώρα και πάντα θα ανήκει στις Μαρίες αυτού του κόσμου.
Η έκφραση μου φάνηκε στυλιζαρισμένη. Το τεύχος που κρατούσα στα χέρια μου έμοιαζε περισσότερο με εκείνα τα λευκώματα που υποψιάζεται κανείς πως περιλαμβάνει εντυπωσιακές λήψεις και ιλουστρασιόν χαρτί, κατάλληλο για οδοντιατρεία και λοιπές υπηρεσίες με λαμπρές αναμονές. Στο ραδιόφωνο ακουγόταν η είδηση για τον θάνατο του Γιώργου Τουρκοβασίλη ενώ οι πυρκαγιές έκαιγαν χαμηλή βλάστηση. Σκέφτηκα πόσο υπομονετική είναι η φωτιά, πως περιμένει την κατάλληλη στιγμή για να ξεπηδήσει ζωηρή, αιώνια προμηθεϊκή. Η είδηση ανέφερε τις εκδόσεις Περιθώριο. Κοίταξα το τεύχος που είχα στα χέρια μου, πεταμένο ανάμεσα σε τόσες αδειανές, αυγουστιάτικες μέρες. Παρατήρησα τον τίτλο, ο Τουρκοβασίλης, σκέφτηκα δεν θα επιστρέψει ποτέ και τα νούμερα των θυμάτων της πανδημίας αυξάνουν. Η πόλη σκοτεινή, κάτι σαν την ράχη ενός φοβερού κήτους που φαντάζει νησί στα υπέροχα μυθιστορήματα της αμερικάνικης λογοτεχνίας. Από στιγμή σε στιγμή θα σαλέψει και όλα θα γίνουν κομμάτια. Τελευταία ενημέρωση, σε λίγο οι ειδήσεις θα σταματήσουν. Μα μέχρι τότε πρέπει να ξέρεις πως χιλιάδες μίλια από εδώ ένας άλλος στρατός ξεχύνεται με όλες του τις δυνάμεις. Ο κόσμος που γνωρίζει την συνέχεια συνωστίζεται σε αεροδρόμια και σταθμούς κρατώντας όσα περισσότερα μπορεί από εκείνο τον κόσμο που σήμερα σβήνεται. Ακούω για πανικόβλητες, διπλωματικές αποστολές, για ανθρώπους που ετοιμάζονται να ξεριζωθούν, για προσωπικό ασφαλείας. Οι οδηγίες είναι συγκεχυμένες. Οι άνθρωποι εκεί ξέρουν, ο πόλεμος πάντα έρχεται με χαρούμενα πρόσωπα και πυροβολισμούς στον αέρα. Άλλωστε το πρώτο που σκοτώνει κανείς είναι τον ουρανό σου.
Το Τείχος είναι στο Μυαλό (τους) είναι ο τίτλος της έκδοσης που κρατώ στα χέρια μου. Τώρα παίζει μια λαϊκή μελωδία με τεχνάσματα και πονεμένους στίχους. Όλα τα άλλα παραμένουν κλειδωμένα στον λαιμό του εκφωνητή. Το βέβαιο είναι πως κάπου χτίζεται ένα τείχος, κάπου ο κόσμος χωρίζεται και μια πόλη πεθαίνει δίχως ελπίδα. Οι φωτογραφίες του Κώστα Αργυρού και του Δημήτρη Θεοδόση δείχνουν την ζωή στο Βερολίνο της ψυχροπολεμικής περιόδου. Σταθμοί ελέγχου, σινιάλα, δεμένες ασφυκτικά βιογραφίες, κλειστοί δρόμοι, μυστικά περάσματα, αυτομολήσεις. Όλα κατοικούν στο Βερολίνο, πίσω από τις σκιές τους δεν κρύβεται ο Θεός αλλά οι άνδρες της μυστικής αστυνομίας. Φάκελοι, κατηγορίες, απαγωγές, χαφιέδες ονομάζονται αυτά τα σπάνια άνθη που κατακλύζουν κάθε πλευρά του τείχους. Κάποιος χαιρετά το παιδί του που μεγάλωσε αρκετά από την τελευταία φορά. Ανάμεσά τους παρεμβάλλεται το συρματόπλεγμα και μερικές σειρές στρατιωτών με προτεταμένα όπλα. Οι εκδόσεις Στο Περιθώριο δίνουν φωνή στα γεγονότα, παρακολουθούν μέσα από τις προσωπικές ματιές των συντακτών τα γεγονότα που συγκλόνισαν την Ευρώπη και στοίχισαν σε ένα καθεστώς την ηχηρή του πτώση.
Το ραδιόφωνο παίζει τώρα έναν λυπημένο σκοπό και ανακοινώνει με το κατάλληλο χαλί το αφιέρωμα στην Debbie Harry. Σίγουρα θα ακολουθήσουν τραγούδια των Blondie, του θρυλικού συγκροτήματος που άφησε το στίγμα του στην κατάταξη προτίμησης. Έπειτα δυο τρία λόγια και ανάμεσα στην Debbie και αυτόν τον κόσμο θα στηθεί ένα άλλο τείχος αυτήν την φορά. Ο χρόνος είναι το μόνο καθεστώς που δεν θα μπορούσε ποτέ να ανατραπεί. Η Debbie ανήκει πια στην άλλη πλευρά. Φυσικά εκείνη έχει την μουσική, όμως στην έκδοση που κρατώ τα γεγονότα αφήνουν το σημάδι τους με ένα επικό φιλί, με μια πέτρινη πλάκα πεζοδρομίου και ένα στοχαστικό, σκοτεινό κτίριο βιομηχανικού τύπου που φιλοξενεί τις εμπνευσμένες μορφές των μελών του SED. Το τείχος γίνεται κομμάτια, κατά μήκος της Bernauer Strasse στο μακρύτερο απομεινάρι του τείχους (φτάνει σχεδόν το ενάμισι χιλιόμετρο) μερικοί αποσπούν με κάθε τρόπο ένα κομμάτι ιστορίας.
Η Debbie Harry με ικετεύει να της τηλεφωνήσω, αλλά το φορτίο του Αυγούστου έχει πέσει στους ώμους μου ασήκωτο και η νύχτα δύσκολα μπορεί να προχωρήσει πια.
Η έκδοση περιλαμβάνει τις εξαίσιες λήψεις των Θεοδόση και Αργυρού αλλά και τα νοσταλγικά, κριτικά κείμενα των Αντώνη Ξαγά, Θανάση Αντωνίου, Γιώργη – Βύρωνα Δαβού, Άντζης Σαλταμπάση, Πέτρου Τσαγκάρη και Techie Chan. Το εξώφυλλο κοσμεί μια χειμωνιάτικη λήψη από κάποιο τμήμα του τείχους. Φέρει γραφιστικά σημάδια και χρονολογίες. Αν προβείς σε αθροίσματα τότε ο καιρός αποδεικνύεται πολύς. Εκείνες οι μορφές που βαδίζουν κατά μήκος στο βάθος της φωτογραφίας θα έγιναν δραπέτες του κόσμου τους, γράφοντας στα παλιά τους τα παπούτσια τις νόρμες και τους κανόνες, αυτούς που εκείνον τον Νοέμβρη του ΄89 κατάργησαν μερικοί τολμηροί αναρριχητές.
Debbie φαντάσου, στις φωτογραφίες της έκδοσης μπορείς να δεις με τι τρόπο μπορεί να εκμεταλλευτεί κανείς μερικά χρόνια άσχημης ιστορίας. Τρεις νέοι, δυο αγόρια και ένα κορίτσι ξεπαγώνουν στο σημείο ελέγχου, πίνοντας ζεστό τσάι και βγάζοντας μερικές φωτογραφίες για μικρό αντίτιμο. Ο ψυχρός πόλεμος Debbie έχει τελειώσει, μας είπαν. Τώρα δυο σημαίες μπορούν να στέκουν μαζί και οι οπλίτες μπορούν να αυτομολούν όποτε το θελήσουν Debbie, ουρλιάζοντας στους επιτελείς που καραδοκούν τότε και τώρα και πάντα με τα άσχημα περίστροφά τους, Call me , κάνοντας μια πετυχημένη φάρσα στην ιστορία που δεν είναι τίποτε περισσότερο από μια νεκρή δεξαμενή, το λάθος μες στην εποχή της.
Η πραγματικότητα με επαναφέρει. Ένα φρενάρισμα, σαν στριγκλιά σκοτωμένης, ίσως κάποιο Trabant από εκείνα που κυκλοφορούσαν στην ανατολική πλευρά του τείχους, ίσως στα αλήθεια μια νεκρή από έκπληξη κοπέλα. Ο Χέλμουτ Κολ στέλνει τα φιλιά του στους σοσιαλδημοκράτες, αρπάζοντας από τον γιακά την ευκαιρία που του παρουσιάζεται. Η Αθήνα γερνά μα ο Techie Chan γράφει από την αρχή το πρακτικό κομμάτι που πάντα αγνοούσα.
Θα σε πάρω αύριο Debbie. Συγνώμη μα η νύχτα είναι δύσκολη, το τείχος δεν έχει πέσει και εκδόσεις όπως αυτή μας θυμίζουν πως δεν ζούμε παρά μες στα απόνερα της ιστορίας. Το Τείχος είναι στο Μυαλό (τους) από τις εκδόσεις στο Περιθώριο και είμαι βέβαιος πως ο τίτλος είναι απλά μια παρέκκλιση από την στυγνή πραγματικότητα. Αφού το τείχος Debbie, παραμένει στο μυαλό μας, ολοζώντανο τότε και τώρα, μες στο κολασμένο χάος που ησυχάζει για λίγο και ξανά προς την δόξα τραβά.
Αντίο Debbie. Αντίο Χόνεκερ, αντίο Βερολίνο.
Α.Θ
