Ζαν Ζενέ | Το μπαλκόνι

Πρώτη έκδοση του έργου: L’ Arbalète,  1956
Υπάρχουν τρεις μορφές του έργου. Η πρώτη (του 1956) αποτελείται από δύο πράξεις και δεκαπέντε σκηνές. Στη δεύτερη (1960), που είναι και η εκτενέστερη, το πολιτικό στοιχείο είναι εντονότερο. Η τρίτη μορφή (1962) είναι και η οριστική και σ’ αυτήν βασίστηκε η παρούσα μετάφραση.
Ανέβηκε για πρώτη φορά στο Arts Theatre του Λονδίνου, στα αγγλικά, το 1957, σε σκηνοθεσία Peter Zadek. Το 1959 στο Βερολίνο, από τον Hans Lietzau. To 1960 ανέβηκε για πρώτη φορά στο Παρίσι, στο Theatre du Gymnase, σε σκηνοθεσία Peter Brook, με τις Marie Bell και Loleh Bellon στους ρόλους της Ίρμας και της Κάρμεν αντιστοίχως, και τον Roger Blin στο ρόλο του Απεσταλμένου. Ο Brook σχεδίασε ο ίδιος τα σκηνικά και χρησιμοποίησε μία περιστρεφόμενη σκηνή για τις πρώτες σκηνές του έργου· οι γυναίκες ηθοποιοί αρνήθηκαν να προφέρουν τις “βρώμικες λέξεις”, και η σκηνή με τους επαναστάτες παραλείφθηκε. Στις οδηγίες του για το “Πώς παίζεται το μπαλκόνι”, ο Ζενέ αναφέρεται στη σκηνοθεσία του Brook, διαφωνεί με την ιδέα της περιστρεφόμενης σκηνής, και διαμαρτύρεται για τις περικοπές ή τροποποιήσεις. Ωστόσο, η σκηνοθεσία του Brook ήταν υψηλής ποιότητος και μεγάλης καλλιτεχνικής αξίας. Το “σπίτι” ήταν “οίκος ψευδαισθήσεων” μάλλον παρά “ανοχής”. Οι πόρνες ήταν τολμηρές χωρίς να γίνονται χυδαίες. Ο Brook ανεγνώρισε, σε συνέντευξή του, τις φοβερές δυσκολίες της διανομής των ρόλων. Το “εναλλακτικό” ύφος του Ζενέ δεν προσφέρεται ούτε για τους ηθοποιούς της κλασικής τραγωδίας, ούτε για τους ηθοποιούς του εμπορικού θεάτρου, εξίσου ακατάλληλους να εκφράσουν τη λεπτή αλλά ανορθόδοξη ποιητικότητα του κειμένου.
Τα επόμενα χρόνια το “Μπαλκόνι” ανέβηκε από τους διασημότερους σκηνοθέτες της εποχής μας: Στη Νέα Υόρκη από τον Jose Quintero και στη Βιέννη από την Leon Epp (1961). Στη Φραγκφούρτη από τον Erwin Piscator (1962)· στο Ρότερνταμ από τον Roger Blin (1967)· στη Μασαλία και το Παρίσι από τον Antoine Bourseiller (1969, 1975)· στη Βραζιλία από τον Victor Garcia (1969)· στο Στρασβούργο από τον Andre Steiger (1971)· στο Λονδίνο, με τον Βασιλικό Σαιξπηρικό Θίασο, από τον Terry Hands (1971)· στο Μιλάνο από τον Giorgio Strehler (1976))· στη Νέα Υόρκη από τον Richard Schechner (1979).
Στην Ελλάδα ανέβηκε για πρώτη φορά το 1962, από τον θίασο της Έλσας Βεργή, σε μετάφραση και σκηνοθεσία Μίνου Βολανάκη. Το 1979-80 από το Προσκήνιο του Αλέξη Σολωμού. Το 1985, από το Κ.Θ.Β.Ε., σε σκηνοθεσία Γιάννη Χουβαρδά και μετάφραση Δημήτρη Δημητριάδη.


Τα πρόσωπα

ΕΠΙΣΚΟΠΟΣ
ΔΙΚΑΣΤΗΣ
ΔΗΜΙΟΣ ΑΡΤΥΡ
ΣΤΡΑΤΗΓΟΣ
ΑΡΧΗΓΟΣ ΤΗΣ ΑΣΤΥΝΟΜΙΑΣ
ΓΕΡΟΣ
ΡΟΖΕ
ΆΝΤΡΑΣ
ΕΝΑΣ ΕΠΑΝΑΣΤΑΤΗΣ
Ο ΑΠΕΣΤΑΛΜΕΝΟΣ
ΠΡΩΤΟΣ ΦΩΤΟΓΡΑΦΟΣ
ΔΕΥΤΕΡΟΣ ΦΩΤΟΓΡΑΦΟΣ
ΤΡΙΤΟΣ ΦΩΤΟΓΡΑΦΟΣ
ΖΗΤΙΑΝΟΣ: ΣΚΛΑΒΟΣ
ΙΡΜΑ : ΒΑΣΙΛΙΣΣΑ
ΓΥΝΑΙΚΑ
ΚΛΕΦΤΡΑ
ΚΑΡΜΕΝ
ΣΑΝΤΑΛ

Μετάφραση: Δημήτρης Δημητριάδης
Jean  Genet -  Το μπαλκόνι – Ύψιλον, 2007