Απόστολος Θηβαίος | Απ΄τα μυστικά βιβλία του San Paolo – Jose Clemente Orozco

© José Clemente Orozco

Στο επιστημονικό περιοδικό Humanite περιλαμβάνεται η τρομακτική επιστολή ενός μοναχού. Εκείνοι που γνωρίζουν λεπτομέρειες για τον Εσταυρωμένο του μοναστηριού του San Paolo κάνουν λόγο για ένα σπουδαίο πνεύμα, μια ανήσυχη, θερμή καρδιά. Πάνε μερικά χρόνια, ίσως και δεκαετίες που δημοσιεύτηκε στο έγκυρο περιοδικό ένα σημείωμα των εκπροσώπων του σπουδαίου αυτού μοναστηριού. Το ΄χει γράψει ένας μοναχός  που υπογράφει με το ψευδώνυμο Προμηθέας και που προξένησε μεγάλο ενδιαφέρον γύρω απ΄την αιρετική του εξομολόγηση. Είναι ταγμένος στον Άγιο Ραφαήλ και στο όνομά του χειροτονήθηκε στην πρώτη του νεότητα. Το άρθρο έγραφε, χθες αργά είχα ένα όραμα. Βρισκόμουν λέει στην ανατολική πλευρά των ανακτόρων, εκεί που άλλοτε ο θεός του ήλιου χάρισε στο ανθρώπινο είδος την μέρα, το φως και την τέχνη που έμελλε να ονομαστεί γραμμική. Ο καιρός είχε πάρει μια επικίνδυνη τροπή,ο κόσμος μολυβένιος ζύγιζε περισσότερο εκείνη την ώρα. Περπάτησα ως την άκρη της του διαδρόμου με τις προτομές των παλαιών αυτοκρατόρων. Πλάι στο άγαλμα του στέμματος πνίγονται ίσκιοι από πράγματα φοβερά που θα παραμείνουν ανομολόγητα. Στο βάθος έφεγγε ένα νικημένο άστρο. Απ΄τις κορυφές του έσταζε ξανθός ο Απρίλης που ζωγραφίζουν τα παιδιά και που ποτέ δεν είναι όμοιος αφού κάθε ψυχή κρύβει μια εκστατική καρδιά. Δεν τολμώ να πω τίποτε περισσότερο γι΄αυτήν την εποχή, αφού κάθε φορά η φαντασία μου με ξεπερνά.Ένα κορίτσι με μηχανικά μέλη και έναν καλορυθμισμένο κινητήρα στη θέση του σώματός του χάριζε μια ολοκαίνουρια ζωή. Μάρτυρες εκείνης της κορυφαίας στιγμής ένα ιερωμένος του χαμένου τάγματος των Ιησουιτών, ένας δικαστής απ΄τις επαρχίες, ο διοικητής των ενόπλων δυνάμεων, ένας έμπορος που μπορεί και υπολογίζει με την αίσθησή του το ειδικό βάρος του κόσμου και ο λυπημένος ιθαγενής απ΄τα σκοτεινά δάση, κάποιος που μπορεί να νιώσει την καλοσύνη κάθε ανθρώπου και ακόμη τον μυστικό, καθώς λένε κήπο του καθενός.

Το μηχανικό κορίτσι θα έφερνε στον κόσμο έναν υπέροχο άνθρωπο. Ένας χρησμός που μου αποκάλυψαν οι διάσπαρτοι ψιθυριστές, προβλέπει πως αυτός ο μηχανικός άνθρωπος που γεννιέται απόψε ενώπιον των κορυφαίων αρχών του κόσμου ζητά κιόλας να σκορπίσει την ψυχή του στους αντίθετους ανέμους, να φθαρεί ζητά κιόλας μες στ΄αντίξοα ρεύματα, αρνούμενος την ίδια του την φύση. Αυτός ο ολοκαίνουριος, μεταλλικός άνθρωπος ζητά να μάθει το πώς και το γιατί των τροπικών και αν τ΄άγριο ζώο της αγάπης φωλιάζει εκεί. Το χρώμα που θ΄αγαπά είναι εκείνο της φωτιάς, ο αιώνας μας, αυτό το αφοσιωμένο στα βιβλία παιδί, θ΄αποφασίσει για την τύχη του πλάσματος αυτού. Ένας βραχνός θόρυβος που πηγάζει απ΄τα γρανάζια του λαιμού του δεν είναι άλλο απ΄το κλάμμα ενός μωρού παιδιού, ενός τελευταίου μοντέλου, ενός ρεύματος που καταχωρείται για πάντα στις σελίδες της ιστορίας, στη θάλασσα και τ΄αγάλματα. Καθένας απ΄τους μάρτυρες εκπροσώπους κρατά ένα δώρο για τον καινούριο, αθάνατο Χριστό των μηχανών. Ο κληρικός γονατίζει και ακουμπά ένα κομμάτι ξύλο, άγνωστο για ποιο λόγο, ο δικαστής ένα ζευγάρι τυφλά βλέματα, ο έμπορος μπορεί αν το θελήσει να απλώσει στα πόδια του τ΄ακριβότερα και πιο εκλεκτά υφάσματα, όμως μια σύνεση βαθιά του δείχνει τον παλιό, καλό δρόμο. Ο λυπημένος ιθαγενής, αν το θελήσει μπορεί να δωρίσει το παλιό δέρμα των σπιτιών της μυστικής του πολιτείας και ένα ολόχρυσο αγαλματίδιο του θεού των ήλιων. Μακάρι να΄ταν πάντα και παντού αυτή η επισκοπική γλυκύτητα που πλημμύρισε τις ψυχές μας καθώς έφθανε στη ζωή μας το ύστατο θαύμα της μηχανικής μας ευτυχίας.

 Τινάχτηκα και το όνειρο έπαψε. Όλα επέστρεφαν, ο καιρός, οι ώρες, οι λεπτομέρειες της τοιχογραφίας που αναπαριστά σχήματα, όπως ένα πλοίο, ένα λιμάνι, το μέγαρο των δικαστών, μια μικρή ίλη ιθαγενών που λατρεύουν τ΄αποψινό φεγγάρι. Είπα, τόση που ΄ναι η ομορφιά του κόσμου και έτσι απρόθυμα εγκατέλειψα αυτήν  την αλλόκοτη σκηνή των φτερουγισμάτων. Είναι υπόθεση ανίκητη τα ποιήματα, η ψυχή τους φαντάζει αρχαϊκή, το χρώμα τους μοιάζει με πυρετό.Στοπ.

Το περιοδικό δημοσιεύει την αλλόκοτη επιστολή του μοναχού.Ίσως πρόκειται γι΄απόσπασμα, όμως οι βεβαιότητες ας παραμερίσουν σ΄αυτό το ζήτημα. Είναι σπαρμένος μάτια, το βλέμα του αγκαλιάζει την γη, την θρησκεία του ζωντανού και αιώνιου πάθους. Αυτά είναι όλα και όλα όσα αποδίδονται σ΄αυτό το σεμνό συναξάρι της νύχτας. Το δημοσίευμα συνοδεύεται από μια έξοχη τοιχογραφία του Μεξικανού Ορόσκο που καλύπτει το εσωτερικό της βιβλιοθήκης του κολλεγίου του Ντάρνμουθ στο Χάνοβερ. Η ιλουστρασιόν δημοσίευση της φωτογραφίας μαρτυρά την υπόγεια, τη μυστική σχέση ανάμεσα στην πραγματικότητα της τέχνης και στη μεγαλοπρέπεια των φυσικών και γλυκών πόνων που λησμόνησε η καρδιά μας. Το παιδί που γεννιέται θα ονομαστεί για πάντα Προμηθέας, κατά κόσμον Χοσέ Κλεμέντε Ορόσκο . Μοίρα του ν΄αποδώσει στα σώματα τις παλιές, αμετάφραστες τιμές και την τιμιότητα μιας βαθιάς αγωγής.

Απόστολος Θηβαίος